۸ دلیل استفاده از ورق گالوانیزه
گالوانیزاسیون فرایندی ست که در آن قطعه ای فولاد که می توان اشکال مختلف داشته باشد درون فلز روی (زینک) مذاب فرو برده می شود. در اثر این کار لایه ای از روی بر سطح فلز قرار می گیرد و از نظر ظاهری باعث زیبایی بیشتر قطعه می شود. از طرف دیگر فلز روی از تماس آن با عوامل خورنده مانند رطوبت و اکسیژن جلوگیری می کند. علاوه بر این از طریق فرایندی موسوم به حفاظت گالوانیک از فولاد محافظت می کند. همین مساله نیز باعث مقاومت بالای فولادهای گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ زدگی می شود. گالوانیزه کردن فولاد فرایندی بسیار پرکابرد است که عولان بر کم هزینه بودن، راحت و قابل اطمینان نیز هست. در این مقاله با برخی دیگر از مزایایی استفاده از فلزات گالوانیزه و به طور خاص ورق گالوانیزه بیشتر آشنا خواهید شد.
مقدمه
گالوانیزاسیون به روش غوطه وری داغ (Hot-dip Galvanizing) فرایندی ست که در آن لایه ای از فلز روی (زینک) مذاب بر سطح فولاد قرار می گیرد. این فرایند باعث ایجاد مقاومت به خوردگی و مقاومت نسبت به زنگ زدگی در فولاد می شود. عمر فولاد را افزایش داده و هزینه تعمیر و نگهداری آن را کم میکند. با نگهداری صحیح در برخی موارد عمر ورق های گالوانیزه به 100 سال نیز می رسد. زمانی که برای حفاظت فولاد از لایه های پلاستیک یا رنگ استفاده می شود پس از آنکه لایه خراب شد یا خراش برداشت فلز زیرین شروع به زنگ زدن می کند اما وقتی که از فرایند گالوانیزاسیون برای حفاظت از فولاد کمک گرفته می شود فلز روی خود را فدای فولاد می کند. فلز روی که به صورت یک لایه بر سطح فولاد قرار دارد در برخورد با عوامل خورنده مانند اکسیژن و رطوبت نقش کاتد را ایفا می کند و با از دست دادن الکترون مانع از این می شود که فلز زیرین خورده شود. در واقع زمانی که لایه روی خراش هم بر می دارد باز به نقش حفاظتی خود ادامه میدهد. این تفاوت بارز ورق گالوانیزه با سایر انواع ورق ها و روش هایی ست که برای محافظت از آن به کار برده می شود .
اما فواید گالوانیزاسیون و استفاده از ورق گالوانیزه به این موارد محدود نمی شود. ما در ادامه به هشت مورد از دلایلی که ورق گالوانیزه تا این حد پرکاربرد و در صنایع مختلف محبوب است اشاره نموده ایم. لطفا تا انتهای این مقاله با آرتا فولاد آریا راد همراه باشید.
ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه نوعی ورق فولادی است که با لایه‌ای از روی (زینک) پوشش داده شده است. این پوشش از طریق روش‌های مختلف مانند گالوانیزاسیون گرم (Hot-Dip Galvanizing) یا الکتروگالوانیزه (Electro-Galvanizing) بر روی ورق اعمال می‌شود. این فرآیند باعث افزایش مقاومت فولاد در برابر رطوبت، اکسیداسیون و خوردگی می‌شود، به طوری که عمر مفید این ورق‌ها می‌تواند تا 50 سال یا بیشتر باشد.
هزینه کم
ممکن است در وهله اول اینطور به نظر برسد که استفاده از ورق های گالوانیزه یا فرایند گالوانیزاسیون به دلیل استفاه از فلزی مانند روی باید بسیار پرهزینه باشد و بهتر است برای حفاظت از ورق ها یا قطعات فولاد از رنگ زدن آهن و یا برخی روش های ارزان قیمت تر استفاده کرد. اما بهتر است بدانید که درطولانی مدت با در نظر گرفتن طول عمر و همچنین هزینه های تعمیر و نگهداری استفاده از ورق گالوانیزه بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود. امروزه هزینه ی نگهداری و تعمیر سازه های بین 2 تا 5 درصد از کل هزینه ی ساخت را تشکیل میدهد. همچنین برای بسیاری از عملیات های تعمیر و نگهداری لازم است تا برخی فعالیت ها متوقف شود که خود از نظر اقتصادی می تواند بار مالی زیادی به همراه داشته باشد. اما ورق گالوانیزه ممکن است در طول 50 سال تنها یک بار به نگهداری نیاز داشته باشد که همین مساله نشان میدهد از نظر اقتصادی تا چه میزان می تواند مقرون به صرفه باشد.
از طرفی امروزه با پیشرفت هایی که در فرایند گالوانیزاسیون حاصل شده است و با تولید صنعتی ورق گالوانیزه قیمت نهایی آن نیز بسیار کاهش یافته است.
نگهداری کم
برای نگهداری از ورق گالوانیزه لازم نیست کار چندان زیادی انجام دهیم. تنها در صورت ضربه یا خرابی لازم است تا نسبت به تعمیر آن اقدام نمود که این برای هر متریالی باید وجود داشته باشد و تنها مختص به گالوانیزه نیست.
برای نگهداری از ورق گالوانیزه لازم نیست تا مثلا رنگ آن را هر چند سال یکبار تمدید کنید به این دلیل که لایه محافظ روی که بر سطح ورق قرار دارد به شدت به آن چسبیده است و نقش محافظتی خود را ایفا میکند.
حفاظت کامل
در طول فرایند گالوانیزاسیون غوطه وری داغ تمام فلز درون حمام روی مذاب فرو می رود و هر میلیمتر مربع از آن با روی پوشیده می شود. این باعث می شود تا تمام سطح کار مورد حفاظت قرار بگیرد. ضمن اینکه حتی اگر نقطه ای از فلز فولاد زیر کار در اثر خراش یا ضربه در معرض هوا قرار بگیرد باز هم زنگ نمی زند و فلز روی کار محافظتی خود را انجام می دهد.
راحتی استفاده
جوشکاری استنلس استیل می تواند یک چالش باشد درحالی که فولاد گالوانیزه را راحتر می توان جوشکاری کرد.
بازرسی راحت
برای نگهداری و بازرسی از محل هایی که ورق گالوانیزه در آن استفاده شده است کافی تنها سطح ورق از نظر وجود خراش و ضربه و ... بررسی شود.
قابلیت اطمینان
ورق های گالوانیزه در طول فرایند ساخت به دقت مورد بررسی و کنترل قرار می گیرند و به همین دلیل قابلیت اطمینان بالایی دارند.
عمر طولانی
فولادهای گالوانیزه در صورت نگهداری صحیح می توانند تا 100 سال نیز عمر کنند. اکنون سازه هایی از جنس گالوانیزه وجود دارند که برای چندین نسل است در حال کار می باشند.
پوشش مقاوم
پوشش روی که بر سطح فولاد قرار می گیرد به دلیل داشتن یک پیوند بین فلزی قوی به شدت به آن متصل است و از آن جدا نمی شود. به همین دلیل جز مقاوم ترین پوشش های محافظ فولاد به شمار می آید.هشت دلیل برای استفاده از ورق گالوانیزه
گالوانیزاسیون به روش غوطه وری داغ (Hot-dip Galvanizing) فرایندی ست که در آن لایه ای از فلز روی (زینک) مذاب بر سطح فولاد قرار می گیرد. این فرایند باعث ایجاد مقاومت به خوردگی و مقاومت نسبت به زنگ زدگی در فولاد می شود. عمر فولاد را افزایش داده و هزینه تعمیر و نگهداری آن را کم میکند. با نگهداری صحیح در برخی موارد عمر ورق های گالوانیزه به 100 سال نیز می رسد. زمانی که برای حفاظت فولاد از لایه های پلاستیک یا رنگ استفاده می شود پس از آنکه لایه خراب شد یا خراش برداشت فلز زیرین شروع به زنگ زدن می کند اما وقتی که از فرایند گالوانیزاسیون برای حفاظت از فولاد کمک گرفته می شود فلز روی خود را فدای فولاد می کند. فلز روی که به صورت یک لایه بر سطح فولاد قرار دارد در برخورد با عوامل خورنده مانند اکسیژن و رطوبت نقش کاتد را ایفا می کند و با از دست دادن الکترون مانع از این می شود که فلز زیرین خورده شود. در واقع زمانی که لایه روی خراش هم بر می دارد باز به نقش حفاظتی خود ادامه میدهد. این تفاوت بارز ورق گالوانیزه با سایر انواع ورق ها و روش هایی ست که برای محافظت از آن به کار برده می شود .
اما فواید گالوانیزاسیون و استفاده از ورق گالوانیزه به این موارد محدود نمی شود. ما در ادامه به هشت مورد از دلایلی که ورق گالوانیزه تا این حد پرکاربرد و در صنایع مختلف محبوب است اشاره نموده ایم. لطفا تا انتهای این مقاله با آرتا فولاد آریا راد همراه باشید.
هزینه کم
ممکن است در وهله اول اینطور به نظر برسد که استفاده از ورق های گالوانیزه یا فرایند گالوانیزاسیون به دلیل استفاه از فلزی مانند روی باید بسیار پرهزینه باشد و بهتر است برای حفاظت از ورق ها یا قطعات فولاد از رنگ زدن آهن و یا برخی روش های ارزان قیمت تر استفاده کرد. اما بهتر است بدانید که درطولانی مدت با در نظر گرفتن طول عمر و همچنین هزینه های تعمیر و نگهداری استفاده از ورق گالوانیزه بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود. امروزه هزینه ی نگهداری و تعمیر سازه های بین 2 تا 5 درصد از کل هزینه ی ساخت را تشکیل میدهد. همچنین برای بسیاری از عملیات های تعمیر و نگهداری لازم است تا برخی فعالیت ها متوقف شود که خود از نظر اقتصادی می تواند بار مالی زیادی به همراه داشته باشد. اما ورق گالوانیزه ممکن است در طول 50 سال تنها یک بار به نگهداری نیاز داشته باشد که همین مساله نشان میدهد از نظر اقتصادی تا چه میزان می تواند مقرون به صرفه باشد.
از طرفی امروزه با پیشرفت هایی که در فرایند گالوانیزاسیون حاصل شده است و با تولید صنعتی ورق گالوانیزه قیمت نهایی آن نیز بسیار کاهش یافته است.
نگهداری کم
برای نگهداری از ورق گالوانیزه لازم نیست کار چندان زیادی انجام دهیم. تنها در صورت ضربه یا خرابی لازم است تا نسبت به تعمیر آن اقدام نمود که این برای هر متریالی باید وجود داشته باشد و تنها مختص به گالوانیزه نیست.
برای نگهداری از ورق گالوانیزه لازم نیست تا مثلا رنگ آن را هر چند سال یکبار تمدید کنید به این دلیل که لایه محافظ روی که بر سطح ورق قرار دارد به شدت به آن چسبیده است و نقش محافظتی خود را ایفا میکند.
حفاظت کامل
در طول فرایند گالوانیزاسیون غوطه وری داغ تمام فلز درون حمام روی مذاب فرو می رود و هر میلیمتر مربع از آن با روی پوشیده می شود. این باعث می شود تا تمام سطح کار مورد حفاظت قرار بگیرد. ضمن اینکه حتی اگر نقطه ای از فلز فولاد زیر کار در اثر خراش یا ضربه در معرض هوا قرار بگیرد باز هم زنگ نمی زند و فلز روی کار محافظتی خود را انجام می دهد.
راحتی استفاده
جوشکاری استنلس استیل می تواند یک چالش باشد درحالی که فولاد گالوانیزه را راحتر می توان جوشکاری کرد.
بازرسی راحت
برای نگهداری و بازرسی از محل هایی که ورق گالوانیزه در آن استفاده شده است کافی تنها سطح ورق از نظر وجود خراش و ضربه و ... بررسی شود.
قابلیت اطمینان
ورق های گالوانیزه در طول فرایند ساخت به دقت مورد بررسی و کنترل قرار می گیرند و به همین دلیل قابلیت اطمینان بالایی دارند.
عمر طولانی
فولادهای گالوانیزه در صورت نگهداری صحیح می توانند تا 100 سال نیز عمر کنند. اکنون سازه هایی از جنس گالوانیزه وجود دارند که برای چندین نسل است در حال کار می باشند.
پوشش مقاوم
پوشش روی که بر سطح فولاد قرار می گیرد به دلیل داشتن یک پیوند بین فلزی قوی به شدت به آن متصل است و از آن جدا نمی شود. به همین دلیل جز مقاوم ترین پوشش های محافظ فولاد به شمار می آید..
روش‌های گالوانیزاسیون
برای تولید ورق گالوانیزه از دو روش اصلی استفاده می‌شود:
گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanizing): در این روش، ورق فولادی در حمام مذاب روی فرو برده می‌شود و یک لایه یکنواخت از فلز روی روی آن تشکیل می‌شود.
گالوانیزه الکتروگالوانیزه (Electro-Galvanizing): در این روش، پوشش روی از طریق الکترولیز به ورق فولادی اضافه می‌شود. این روش بیشتر برای ورق‌های نازک و دقیق‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای ورق گالوانیزه
مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی: پوشش روی باعث می‌شود ورق‌های گالوانیزه در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت و باران مقاوم باشند.
طول عمر بالا: این ورق‌ها می‌توانند تا 50 سال یا بیشتر بدون نیاز به تعمیر و نگهداری عمر کنند.
هزینه پایین نگهداری: نیازی به رنگ‌آمیزی یا پوشش‌دهی مجدد ندارند و در نتیجه هزینه‌های نگهداری آن‌ها کاهش می‌یابد.
مقاومت در برابر ضربه: پوشش روی یک لایه محافظ قوی ایجاد میکند که در برابر ضربه و خش مقاوم است.
قابلیت بازیافت: این ورق‌ها دوستدار محیط زیست بوده و می‌توان آن‌ها را پس از استفاده بازیافت کرد.
فرآیند تولید اقتصادی: تولید انبوه ورق‌های گالوانیزه باعث شده است که قیمت تمام‌شده آن نسبت به روش‌های دیگر پایین‌تر باشد.
کاربردهای ورق گالوانیزه
1. صنعت ساختمان
ورق‌های گالوانیزه در ساختمان‌سازی بسیار پرکاربرد هستند و برای ساخت موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
سقف‌های شیروانی
نرده‌ها و فنس‌ها
درب‌های کرکره‌ای
کانال‌های تهویه هوا
پانل‌های ساندویچی
2. صنعت خودروسازی
در صنعت خودروسازی، ورق‌های گالوانیزه برای ساخت بخش‌های مختلف خودرو از جمله موارد زیر استفاده می‌شوند:
بدنه خودرو
کفه کابین
فیلترهای هوا
مخازن سوخت
3. صنایع خانگی
ورق‌های گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی، در ساخت لوازم خانگی نیز کاربرد دارند، از جمله:
کابینت‌های آشپزخانه
یخچال‌ها و فریزرها
ماشین لباسشویی و ظرفشویی
4. صنایع کشاورزی
در صنعت کشاورزی، ورق‌های گالوانیزه برای ساخت تجهیزات زیر استفاده می‌شوند:
سیلوهای ذخیره غلات
مخازن ذخیره آب و سمپاش‌ها
گلخانه‌ها و سوله‌های کشاورزی
5. تبلیغات و تابلوهای شهری
به دلیل مقاومت در برابر شرایط جوی، از این ورق‌ها برای ساخت بیلبوردها، تابلوهای تبلیغاتی و علائم راهنمایی رانندگی استفاده می‌شود.
عوامل مؤثر بر قیمت ورق گالوانیزه
قیمت ورق‌های گالوانیزه تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، از جمله:
ابعاد و ضخامت ورق
وزن ورق
میزان پوشش‌دهی روی
استانداردهای تولید
کارخانه تولیدکننده
روش تولید (گالوانیزه گرم یا الکتروگالوانیزه)
نوسانات بازار فولاد و مواد اولیه
فرآیند گالوانیزه کردن
دو روش اصلی برای گالوانیزاسیون فولاد وجود دارد:
گالوانیزه گرم: در این روش، ورق‌های فولادی در حمامی از روی مذاب غوطه‌ور می‌شوند. این پوشش به صورت یکنواخت تمام سطح فولاد را می‌پوشاند و باعث ایجاد مقاومت بالایی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی می‌شود.
الکتروگالوانیزه: در این روش، از جریان الکتریکی برای رسوب‌گذاری یون‌های روی بر روی سطح فولاد استفاده می‌شود. این روش پوشش نازک‌تری ایجاد میکند و برای کاربردهایی که نیاز به ضخامت کمتر دارند، مناسب است
نتیجه‌گیری
ورق گالوانیزه یکی از بهترین گزینه‌ها برای استفاده در صنایع مختلف به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن است. مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی، طول عمر بالا، هزینه پایین نگهداری و قابلیت بازیافت از جمله مزایای کلیدی این ورق‌ها هستند. با توجه به کاربرد گسترده در ساختمان‌سازی، خودروسازی، صنایع خانگی و کشاورزی، استفاده از ورق گالوانیزه می‌تواند راه‌حلی مقرون‌به‌صرفه و پایدار برای بسیاری از پروژه‌ها باشد.
