گالوانیزاسیون و انواع روش های آن
گالوانیزاسیون از جمله روش هایی ست که از قرن هفدهم برای ایجاد یک پوشش محافظ بر روی سطح فولاد و آهن به کار می رود. نام این متد از دانشمند ایتالیایی لوییجی گالوانی گرفته شده است و هر جا از آن نام برده می شود منظور ایجاد یک پوشش از فلز روی بر سطح فولاد یا آهن است. امروزه از روش های مختلفی برای ایجاد این پوشش محافظ استفاده می شود که متداول ترین آن ها روش غوطه وری داغ است. با قرار دادن یک لایه از فلز روی (زینک) بر سطح فولاد از تماس عوامل خورنده با آن جلوگیری می شود و همچنین روی طی فرایندی که به آن محافظت گالوانیک گفته می شود از فلز زیرین خود محافظت می کند. چنانچه قصد آشنایی با انواع روش های گالوانیزاسیون را دارید پیشنهاد می شود تا انتهای این مقاله را مطالعه بفرمایید.
گالوانیزاسیون: فرآیند و روش‌ها
گالوانیزاسیون (Galvanization) یک فرآیند مهم برای حفاظت از فولاد و آهن در برابر زنگ‌زدگی است. در این فرایند، لایه‌ای از فلز روی (زینک) بر سطح فلز پایه قرار داده می‌شود تا از خوردگی آن جلوگیری کند. روش‌های مختلف گالوانیزاسیون وجود دارند که بسته به نوع کاربرد و شرایط، انتخاب می‌شوند. در این مقاله به بررسی مفهوم، روش‌ها و مزایای گالوانیزاسیون و همچنین قیمت ورق گالوانیزه خواهیم پرداخت.
حفاظت از فلز با گالوانیزاسیون
فلز روی به دو روش اصلی از فولاد و آهن محافظت می‌کند:
حفاظت سدی: در این روش، لایه روی به‌عنوان یک سد فیزیکی عمل کرده و از تماس مستقیم عوامل خورنده مانند رطوبت با سطح فلز زیرین جلوگیری می‌کند. این روش زمانی مؤثر است که پوشش روی سالم و بدون آسیب باشد.
حفاظت گالوانیک: در این روش، روی به‌عنوان آند عمل کرده و از طریق واکنش‌های الکتروشیمیایی از فلز پایه محافظت می‌کند. به این صورت که لایه روی تا زمانی که از نظر الکتریکی با آهن در تماس باشد از آن محافظت می‌کند. این فرایند به‌عنوان یک لایه فداشونده شناخته می‌شود و پس از مصرف کامل روی، خوردگی به‌طور موضعی آغاز می‌شود.
روش‌های مختلف گالوانیزاسیون
برای گالوانیزه کردن فولاد یا آهن، روش‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در ادامه با چهار روش رایج گالوانیزاسیون آشنا خواهید شد.
1. اسپری حرارتی (Thermal Spraying)
اسپری حرارتی یکی از روش‌های گالوانیزاسیون است که در آن سیم روی به شکل نیمه مذاب قرار می‌گیرد و سپس از طریق فشار هوا بر سطح فلز اسپری می‌شود. این روش یک پوشش ضخیم‌تر از سایر روش‌ها ایجاد می‌کند. پیش از شروع فرایند گالوانیزاسیون، سطح فلز باید به‌طور کامل آماده شود. برای این منظور از روش‌هایی مانند ذره پاشی (Grit Blasting) استفاده می‌شود تا آلودگی‌ها و مواد اضافی از سطح فلز پاک شوند.
2. آبکاری (Electroplating)
در این روش، فلز از طریق جریان الکتریکی در یک محلول الکترولیتی پوشش داده می‌شود. این روش معمولاً برای پوشش‌دهی قطعات کوچک مانند بست‌ها و اتصالات استفاده می‌شود. ضخامت پوشش در این روش کمتر از سایر روش‌ها است. برای دستیابی به بهترین نتیجه، سطح قطعه باید به‌طور کامل تمیز و عاری از هر گونه آلودگی باشد.
3. گالوانیزاسیون ورق (Sheet Galvanizing)
گالوانیزاسیون ورق برای پوشش‌دهی ورق‌های فولادی یا سیم‌ها به‌کار می‌رود. در این روش، یک لایه روی بر سطح فلز قرار می‌گیرد که نسبت به آبکاری ضخامت بیشتری دارد، اما همچنان کمتر از روش اسپری حرارتی است. این روش معمولاً به‌عنوان "گالوانیزاسیون پیوسته ورق" شناخته می‌شود، زیرا ورق‌های فولادی از نوارهایی پیوسته که در حال حرکت هستند عبور می‌کنند و در معرض فشار ثابت برای پوشش‌دهی قرار می‌گیرند.
4. غوطه‌وری داغ (Hot-dip Galvanizing)
غوطه‌وری داغ یکی از متداول‌ترین روش‌های گالوانیزاسیون است. در این روش، قطعه فولادی به درون حوضچه‌ای از فلز روی مذاب فرو برده می‌شود. دمای روی مذاب در حدود 460 درجه سانتیگراد است. پس از خروج قطعه از حوضچه، لایه‌ای نازک از فلز روی بر سطح آن می‌چسبد و این فرآیند باعث ایجاد یک لایه محافظ می‌شود. این روش به‌عنوان یکی از مؤثرترین و پرکاربردترین روش‌ها برای گالوانیزه کردن فلزات در برابر خوردگی شناخته می‌شود.
مزایای گالوانیزاسیون
گالوانیزه کردن فلزات به‌ویژه در کاربردهایی که در معرض شرایط محیطی سخت قرار دارند، مزایای زیادی دارد:
- افزایش مقاومت در برابر خوردگی: لایه روی از فلز پایه در برابر آب، هوا و سایر عوامل خورنده محافظت می‌کند.
- طول عمر بیشتر: فلزات گالوانیزه شده عمر بیشتری دارند و به تعمیر و نگهداری کمتری نیاز دارند.
- قیمت مقرون به صرفه: اگرچه هزینه اولیه گالوانیزه کردن بیشتر است، اما با توجه به کاهش نیاز به تعمیر و نگهداری، این فرایند در بلندمدت مقرون به صرفه‌تر است.
- استحکام بالا: گالوانیزه کردن باعث افزایش مقاومت فلزات در برابر آسیب‌های مکانیکی می‌شود.
قیمت ورق گالوانیزه
ورق‌های گالوانیزه به‌طور گسترده در صنایع مختلفی مانند ساخت و ساز، اتومبیل‌سازی، لوله‌کشی و غیره استفاده می‌شوند. قیمت ورق گالوانیزه به عوامل مختلفی مانند ضخامت لایه روی، نوع فرآیند گالوانیزاسیون و نوسانات قیمت مواد اولیه بستگی دارد. با توجه به اینکه پوشش‌دهی ورق گالوانیزه هزینه بیشتری نسبت به ورق‌های فولادی بدون پوشش دارد، اما با توجه به طول عمر بیشتر و نیاز کمتر به تعمیرات، این ورق‌ها در درازمدت اقتصادی‌تر هستند.
برای آگاهی از قیمت دقیق ورق گالوانیزه در بازار، شما می‌توانید به وب‌سایت‌های معتبر و تولیدکنندگان ورق گالوانیزه مانند فولاد مبارکه اصفهان، هفت الماس، و دیگر شرکت‌های معتبر مراجعه کنید.
