ورق مورد استفاده در ساخت کانکس، ورق کانکسی
کانکس را می توان یک اتاقک فلزی دانست که به صورت پیش ساخته آماده می شود و کاربری های مختلفی دارد. کانکس برای اولین بار توسط نیروی نظامی آمریکا و در جنگ کره مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان به آن Container Express می گفتند که بعدها با ترکیب کردن حروف ابتدایی این دو کلمه به آن کانکس (Conex) گفته شد. مهمترین ویژگی کانکس ها قابلیت حمل و سادگی در جابجایی آن هاست. به همین دلیل لازم است از مصالحی مقاوم و سبک برای ساخت آن استفاده شود. کانکس اجزای مختلفی دارد. شاسی، بدنه و سقف، کف کانکس، در و پنجره، پوشش داخلی و عایق بین دیواره از قسمت های کانکس هستند. آنچه در این مقاله بیشتر مورد بحث قرار دارد دیواره و سقف کانکس است. جنس دیواره و سقف کانکس از متریالی ساخته می شود که سبک و مقاوم در برابر عوامل محیطی باشد. ورق گالوانیزه هم از نظر ویژگی های فیزیکی و هم قیمت گزینه ای ایده آل برای ساخت دیواره کانکس به شمار می آید و امروزه نیز بیشترین کاربرد را در این حوزه دارد.
مقدمه
در دنیای امروز، کانکس‌ها به عنوان یک راهکار ساخت و ساز سریع و انعطاف‌پذیر، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. ساخت کانکس نیازمند تهیه لیستی از مواد اولیه و تجهیزات ضروری است که کیفیت نهایی سازه را تضمین کند. در این مقاله، لیست کاملی از لوازم ساخت کانکس، مواد اولیه مورد نیاز و نکات مهم در خرید این تجهیزات ارائه خواهد شد.
احتمالا نام کانکس را تاکنون شنیده اید و اما شاید اطلاعات بیشتری از آن نداشته باشید. مثلا ندانید که چرا با این نام شناخته می شود؟ از چه زمانی استفاده از آن آغاز شد؟ مزایا و معایب آن چیست؟ انواع آن کدام است و برای ساخت آن از چه مصالحی استفاده می شود؟
این ها سوالاتی هستند که در این مقاله ما قصد پاسخ دادن به آن را داریم. پس پیشنهاد می کنیم چنانچه به این موضوع علاقمند هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
کانکس چیست؟
کانکس یک سازه پیش ساخته است که برای کاربردهای مختلفی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. عمده کاربرد کانکس بر پا کردن یک محل سکونت موقت است که به سرعت می توان آن را برپا کرد. در بسیاری از حوادث طبیعی مانند زلزله استفاده از کانکس توانسته است نقش سیار مهمی در اسکان سریع آسیب دیدگان داشته باشد.
کانکس نخستین بار در جنگ توسط نیروهای نظامی آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. در واقع کانکس (Conex) از ترکیب حروف اولیه دو کلمه Container Express تشکیل شده است. در آن زمان از این محفظه ها به عنوان یک راه سریع برای مدیریت بهینه ی فضا استفاده شد اما بعدها کاربرد آن گسترش یافت به طوری که امروزه از کلاس درس گرفته تا توالت های عمومی از کانکس ها استفاده می شود.
کانکس ها از متریال های مختلفی می توانند ساخته شوند اما از آنجا که مهمترین قابلیت کانکس قابلیت برپایی سریع آن است باید از متریال هایی ساخت شود که سبک و مقاوم هستند. همچنین سایز کانکس نیز باتوجه به کاربرد آن می تواند متغیر باشد.
کاربردهای کانکس
کانکس ها بسیار پرکاربرد هستند. عمده مورد استفاده از آن ها نیز در برپایی اقامتگاه های موقت و یا در محل هایی ست که امکان ساخت بنا وجود ندارد. از کاربردهای متداول کانکس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برپا کردن محل اقامت موقت در حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل
بیشترین آشنایی مردم با کانکس مربوط به مناطع زلزله زده مانند کرمانشاه است. پس از زلزله کرمانشاه در حدود ۸ هزار کانکس برای اسکان خانواده هایی که دچار حادثه شده بودند برپا شد.
- بر پا کردن اتاقک نگهبانی یا استقرار نیروها به صورت موقت
در بسیاری از کارگاه های ساختمانی یا پروژه های عمرانی باید محلی برای استقرار نگهبانان و یا استراحت نیروها و همچنین دفتر کار تهیه شود. استفاده از کانکس هر چند ممکن است هزینه ی اولیه بالایی داشته باشد اما کانکس را می توان به راحتی جابجا کرد و برای پروژه های مختلف از آن استفاده نمود.
- ساخت انبار برای فروشگاه یا منازل
از کانکس می توان برای ساخت محلی برای انبار کردن وسایل در آپارتمان ها استفاده کرد. در برخی موارد کانکس ها به پشت بام منتقل می شوند و در آن جا به صورت انباری مورد استفاده قرار می گیرند.
- برپاکردن توالت های عمومی یا شخصی به صورت سریع
ساخت توالت عمومی در برخی محل ها پر هزینه است. از طرفی شاید لازم باشد این توالت ها موقتا برپا شوند و بعدا جمع‌آوری شده و یا به محل دیگری منتقل شوند. توالت های سیار به صورت کانکس راه حل بسیار مناسبی برای این موارد هستند.
- دکه های فروش روزنامه یا سایر فروشگاه ها
به احتمال بالا دکه های روزنامه فروشی یا جمع‌آوری پسماند را گوشه ی چهارراه ها دیده اید. برای اغلب این دکه ها از کانکس استفاده شده است.
- کانکس های تلفن عمومی
از ابتدایی‌ترین کاربردهای کانکس ساخت تلفن عمومی بود. هر چند ظاهر آن ها با کانکس های امروزی متفاوت بود اما در واقع نوعی کانکس بودند که می توانستند به صورت پیش ساخته آماده شده و نصب می شدند.
- ساخت اسکان دائم برای خانه های ویلایی یا باغی
در مواردی در باغ ها و ویلاها از کانکس های لوکس به عنوان محل اقامت دائم نیز استفاده می شود.
مزایای استفاده از کانکس
کانکس ها مزایای بسیار زیادی دارند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- امکان جابجایی سریع
- سرعت بالای ساخت
- تنوع در طرح و ابعاد
- مقاوم در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله
- در طولانی مدت مقرون به صرفه است.
- تعمیر آن کم هزینه است
- زیبا و با دوام است و در برابر باد و باران و گرما و سرما می تواند عاق باشد.
- کاربردهای بسیار متنوعی دارد.
- اتلاف انرژی بسیار کمی دارد.
- سبک است.
معایب استفاده از کانکس
امروزه با فراگیر شدن استفاده از کانکس و سودآوری ساخت آن بسیاری از کانکس ها در کارگاه های کوچک و غیر استاندارد ساخته می شوند و نظارتی نیز بر ساخت آن ها وجود ندارد. همین مساله باعث شده است تا کانکس ها از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشند. به همین دلیل در موقع خرید کانکس باید بسیار دقت کرد و صرفا به دلیل ارزانتر بودن یک کانکس را انتخاب نکرد بلکه نوع متریال به کاررفته، کیفیت متریال و رعایت اصول فنی و مهندسی را نیز در موقع خرید آن لحاظ نمود.
کانکس ها با آنکه می توانند در ابعاد و طرح های مختلفی ساخته شوند اما چون در حمل آن ها محدودیت وجود ندارد ناخواسته در ابعاد کانکس هم محدودیت ایجاد می شود. بنابراین نمی توان کانکس ها را هر ارتفاع و طول و عرضی ساخت و به محل مصرف منتقل نمود.
مصالح ساخت کانکس
کانکس ها به صورت پیش ساخته در کارگاه یا کارخانه آماده می شوند و سپس به محل مورد نظر منتقل می گردند. پوشش بدنه ی کانکس باید دو ویژگی داشته باشد. اولا سبک باشد و ثانیا در برابر عوامل طبیعی و باد و باران بتواند مقاومت کندو دچار خوردگی یا زنگ زدگی نشود. امروزه متداول ترین مصالحی که برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از ورق های گالوانیزه، آلومینیوم، چوب، ورق های کامپوزیت و ساندویچ پنل ها.
از بین این متریال ها استفاده از ورق گالوانیزه رایج تر است. ورق گالوانیزه در واقع ورقی فولادی ست که پوششی از فلز روی (زینک) بر روی آن قرار داده است. روی نقش محافظ برای فولاد زیرین ایفا می کند و از تماس آن با رطوبت و اکسیژن جلوگیری می کند. از طرف دیگر به وسیله ی حفاظت گالوانیک به افزایش عمر فولاد کمک می کند. حفاظت گالوانیک به این صورت است که اگر حتی پوشش روی از سطح فولاد بر اثر ضربه یا خراش برداشته شود باز هم روی از زنگ زدن فولاد جلوگیری می کند.
با تولید صنعتی ورق های گالونیزه امروزه قیمت ها مقرون به صرفه است از طرفی می توان ورق گالوانیزه را در رنگ های متنوعی تولید کرد که برای ساخت کانکس بسیار مناسب است.
مشخصات فنی کانکس
کانکس ها با توجه به نوع کاربرد با مشخصات مختلفی می توانند ساخته می شوند.
هر کانکس از یک شاسی کف، اسکلت، ورق بدنه و کف، عایق بین بدنه، پوشش داخلی، درب و پنجره و تخته کف تشکیل شده است.
برای شاسی کف کانکس از تیرآهن های ۱۴، ۱۶ یا ۱۸ استفاده می شود. بهترین تیرآهنی که در حال حاضر در بازار می توان از آن برای تهیه شاسی استفاده کرد تیرآهن ذوب آهن اصفهان است.
برای اسلکت کانکس نیز از قوطی پروفیل با مقطع مربعی یا مستطیل استفاده می کنند. اندازه این پروفیل ها به ابعاد کانکس و کاربری آن بستگی دارد اما استفاده از پروفیل های 40*40، 40*60 یا 40*80 با ضخامت های ۲ یا ۴میل رایج است.
بدنه و سقف کانکس همانطور که گفته شده از متریال های مختلفی می تواند ساخته شود. استفاده از ورق های گالوانیزه فرم دار یا ساده بسیار مرسوم است. این ورق ها با دقت روی هم قرار گرفته و آب بندی می شوند. ضخامت ورق دیواره نیز می تواند ۰.۵ یا ۰.۷ میلیمتر باشد.
سقف کانکس نیز می تواند از ورق های گالوانیزه با طرح های سینوسی ساخته شود.
از مهمترین مشخصه های یک کانکس عایق بودن آن است. برای عایق کردن بدنه ی کانکس از موادی مانند پلی اورتان یا پلی استایرن استفاده می کنند. این مواد ضمن اینکه عایق حرارت هستند عایق صوتی نیز به شمار می آیند و در برابر حریق نیز مقاوم می باشند.
پوشش داخلی کانکس ها از موادی ساخته می شود که زیبایی ظاهری داشته باشند. پوشش های روکشدار طرح چوب برای این کار مناسب هستند.
درب و پنجره های کانکس می تواند از PVC یا آلومینیوم ساخته شود. شیشه ها نیز اگر از جنس دو جداره باشند تاثیر مهمی در عایق بودن صوتی و حرارتی می توانند داشته باشند.
کف کانکس باید از موادی ساخته شود که قابل شستشو باشند. همچنین از مقاومت و استحکام کافی باشند. نسوز بودن و ضد موریانه و رطوبت بودن نیز از دیگر ویژگی هایی ست که کف کانکس باید داشته باشد. از نواحی صنعتی یا با رطوبت بالا می توان با قیرپاشی کف کانکس از نفوذ رطوبت به داخل جلوگیری کرد.
مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت کانکس
1. ورق‌های مورد استفاده در ساخت کانکس
ورق‌های مختلفی در ساخت بدنه و سقف کانکس استفاده می‌شوند، از جمله:
ورق فولادی: مقاوم در برابر ضربه، خوردگی و شرایط محیطی نامساعد.
ورق آلومینیومی: سبک، مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و دارای زیبایی بصری مناسب.
ورق فایبرگلاس: مقاوم در برابر آتش، تغییرات دمایی و ضربه.
ورق پلی‌استر: سبک و مقاوم در برابر شکستگی و رطوبت.
ورق سنگ فرش: مناسب برای ساخت کف کانکس و افزایش استحکام آن
سازه‌های فلزی
استفاده از فلزات در ساخت کانکس برای ایجاد استحکام و دوام ضروری است:
پروفیل‌های فولادی و آلومینیومی: برای ساخت شاسی و اسکلت اصلی کانکس.
تیرها و ستون‌های فلزی: جهت افزایش مقاومت ساختاری.
اتصالات فلزی و فیکس‌کننده‌ها: شامل پیچ، مهره، جوشکاری و دیگر تجهیزات نصب.
3. عایق‌های حرارتی و صوتی
برای افزایش کارایی کانکس، عایق‌بندی مناسب ضروری است:
فوم پلی‌یورتان: یکی از بهترین عایق‌های حرارتی و صوتی.
پلی‌استرن و پلی‌استایرن: سبک و مقرون‌به‌صرفه.
الیاف معدنی: مقاوم در برابر حرارت و آتش.
ساندویچ پانل: ترکیبی از عایق و ورق فلزی برای بدنه و سقف.
4. درب‌ها و پنجره‌ها
برای ورود و خروج افراد و تهویه مناسب، درب‌ها و پنجره‌های مقاوم نیاز است:
درب‌های فولادی، آلومینیومی و PVC.
پنجره‌های دوجداره آلومینیومی یا UPVC.
5. سیستم‌های برقی و نورپردازی
نصب تجهیزات برقی برای تأمین انرژی و روشنایی داخل کانکس ضروری است:
سیم‌کشی و کابل‌کشی استاندارد.
لامپ‌های LED برای کاهش مصرف انرژی.
پریزها، کلیدها و سیستم‌های حفاظتی مانند فیوز.
6. سیستم‌های تهویه و تهویه مطبوع
برای تنظیم دما و تهویه هوا در کانکس از تجهیزات زیر استفاده می‌شود:
سیستم تهویه مکانیکی و هواکش‌ها.
دستگاه‌های گرمایشی و سرمایشی مانند کولر و بخاری برقی.
7. سیستم‌های آب و فاضلاب
در کانکس‌هایی که نیاز به امکانات بهداشتی دارند، سیستم‌های زیر ضروری هستند:
لوله‌کشی آب و فاضلاب.
سینک، توالت و دوش.
پمپ و منبع ذخیره آب.
8. روکش‌ها و پوشش‌های محافظ
برای محافظت از بدنه کانکس و افزایش طول عمر آن، از موارد زیر استفاده می‌شود:
رنگ‌های ضد زنگ و مقاوم در برابر آب و هوای سخت.
پوشش‌های ضد آب برای سقف و دیوارها.
کفپوش‌های مقاوم مانند سرامیک
نکات مهم در خرید مواد اولیه برای ساخت کانکس
برای خرید مواد اولیه مناسب، رعایت این نکات ضروری است:
کیفیت مواد: انتخاب مواد با استاندارد بالا برای افزایش طول عمر و مقاومت کانکس.
قیمت و هزینه: مقایسه قیمت‌ها و بررسی هزینه‌های تمام‌شده بدون کاهش کیفیت.
مطابقت با استانداردها: بررسی گواهینامه‌ها و استانداردهای لازم.
تأمین مواد: بررسی توانایی تأمین‌کننده در ارسال مواد به موقع و به مقدار لازم.
نیازهای خاص: در نظر گرفتن شرایط آب‌وهوایی، کاربری کانکس و نیازهای ویژه
امکانات کانکس
کانکس ها متناسب با کاربرد دارای امکانات متنوعی می توانند باشد. انواع سیستم های روشنایی، سیستم های گرمایشی و سرمایشی، سرویس بهداشتی و ...
قیمت کانکس
کانکس ها قیمت بسیار متنوعی دارند. این تنوع قیمت نیز به متریال هایی که در ساخت آن استفاده شده است بستگی دارد. استفاده از مصالح بی کیفیت تا حد زیادی می تواند قیمت کانکس را کاهش دهد اما از این کانکس ها نباید انتظار کارایی بالا هم داشت.
جمع‌بندی
تهیه لیست لوازم ساخت کانکس و خرید مواد اولیه مناسب، اولین گام در ساخت یک سازه باکیفیت و مقاوم است. با در نظر گرفتن استانداردها، کیفیت و نیازهای خاص، می‌توان یک کانکس با دوام و کارآمد ایجاد کرد. در هنگام خرید، علاوه بر بررسی کیفیت و قیمت، بهتر است از تأمین‌کنندگان معتبر خریداری کرده و از مواد استاندارد استفاده کنید.
