راهنمای کامل انبارداری محصولات فولادی
در طول فرایند خرید و فروش آهن آلات، انبار یکی از مکان هایی ست که حتما مورد نیاز خواهد بود. انبار به مکانی گفته می شود که از آن برای نگهداری موقف یک یا چندین نوع کالا استفاده می شود. انبارها بر اساس ساختمان می توانند به سه نوع پوشیده، سرپوشیده و باز تقسیم بندی شوند. محصولات فولادی نیز متناسب با اندازه، نوع متریال و کاربرد می توانند در هر یک از این انبار نگهداری شوند. در کنار انبار، استفاده از اصول و سیستم بهینه ی انبارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سیستم انبارداری کمک می کند تا کالاها بدون هیچ مشکل و کمترین اشتباهی به انبار وارد، دسته بندی، جایگذاری و خارج شوند. هر انبار به تجهیزاتی نیز نیاز دارد. در انبارآهن الات بسته به اندازه انبار تجهیزاتی مانند جرثقیل، لیفتراک، باسکول و ... می تواند وجود داشته باشد.
مقدمه
انبارداری محصولات فولادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این محصولات معمولاً در معرض آسیب‌هایی مانند زنگ‌زدگی، تغییر شکل، آلودگی و سایر مشکلات قرار دارند. به همین دلیل، رعایت اصول صحیح انبارداری می‌تواند به حفظ کیفیت، افزایش عمر مفید و کاهش هزینه‌های نگهداری و ضایعات کمک کند. در این مقاله، به بررسی اصول، روش‌های نگهداری، ویژگی‌ها و مزایای انبارداری صحیح محصولات فولادی می‌پردازیم.
انبار چیست؟
انبار به ساختمان یا محوطه ای گفته می شود که از آن برای نگهداری یک یا چند نوع کالا استفاده می شود. از انبارهای به عنوان مکان هایی برای توزیع و تجمیع کالاها در سیستم توزیع نیز استفاده می شود. انبار می تواند در محل تولید، توزیع و مصرف وجود داشته باشد و به ما این امکان را می دهد تا جریان ورود و خروج کالا را به دقت کنترل کنیم.
انواع انبار
انبارها انواع گوناگون دارند و از جهات مختلف می توان آن ها را دسته بندی کرد. یکی از روش های تقسیم بندی انبار بر اساس ساختمان آن است. بر این اساس انبارها به دسته ی سر پوشیده، پوشیده و رو باز تقسیم می شوند.
اصول انبارداری
انتخاب مکان مناسب:
محیط انبار باید دارای تهویه مناسب باشد تا از ایجاد رطوبت و زنگ‌زدگی جلوگیری شود.
کف انبار باید مقاوم و تحمل وزن بالای محصولات را داشته باشد.
دسترسی آسان برای حمل‌ونقل و جابجایی محصولات در نظر گرفته شود.
کنترل شرایط محیطی:
دمای مناسب برای جلوگیری از تغییرات شدید حرارتی که ممکن است باعث تغییر شکل فولاد شود.
کاهش میزان رطوبت در محیط انبار با استفاده از سیستم‌های تهویه و کنترل‌کننده رطوبت.
دور نگه داشتن محصولات فولادی از مواد شیمیایی خورنده.
دسته‌بندی و چیدمان اصولی:
استفاده از روش‌های کدگذاری و لیبل‌گذاری برای تفکیک و شناسایی سریع محصولات.
چیدمان بر اساس نوع، سایز و وزن به‌منظور سهولت در دسترسی و کاهش خطرات احتمالی.
ایجاد فاصله مناسب بین محصولات برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی هنگام جابجایی
انبار پوشیده
انبار پوشیده به مکانی که گفته می شود که تمام اطراف آن بسته و پوشیده است. این انبارها دارای سقف و اطراف بسته هستند. برخی مواد به دلیل متریالی که در ساخت آن ها استفاده شده است و یا عدم دسترسی افراد غیر مجاز لازم است تا در انبارهای کاملا پوشیده نگهداری شوند. در این انبارها همچنین امکان کنترل دما و رطوبت نیز می تواند وجود داشته باشد و موادی که در برابر حرارت یا سرما حساس هستند را نگهداری کرد.
به عنوان یک نمونه از محصولات فولادی که لازم است در انبار پوشیده نگهدرای شود می توان به ورق های گالوانیزه اشاره کرد. ورق گالوانیزه در اثر قرار داشتن در معرض رطوبت و باران می تواند دچار شوره شود. همچنین لازم است چیدمان ورق های گالوانیزه به گونه ای باشد که هوا به راحتی از بین آنها عبور کند و ورق ها بهم نچسبیده باشند.
انبار سرپوشیده
بر خلاف انبار پوشیده که کاملا بسته است یک انبار سرپوشیده تنها سقف دارد و چهار طرف دیگر آن باز است. موادی که در این انبارها نگهداری می شوند تنها در برابر باران و برف و آفتاب حفاظت می شوند.
میلگردها و تیرآهن را می توان در انبارهای سرپوشیده نگهداری کرد. زیرا لازم است از رطوبت و باران و تابش آفتاب در امان باشند. همچنین در انبار کردن محصولات فولادی باید دقت کرد که آن ها را روی خاک قرار نداد. چرا با جذب رطوبت خاک می توانند دچار زنگ زدگی شوند.
انبار باز
انبار باز یک محوطه باز، بدون دیوار و سقف است و معمولا موادی که در برابر باد و باران و آفتاب دچار مشکل نمی شوند را در این انبارها نگهداری می کنند. به عنوان نمونه برخی از انواع سنگ و سرامیک، کابل ها و تجهیزات سنگین، لوله ها و ... را در انبارهای باز می توان نگهداری کرد.
انبارداری چیست؟
هنگامی که صحبت از انبار می شود باید یک سیستم انبارداری نیز برای آن تعریف شود. منظور از انبارداری کلیه ی فرایندهای مربوط به دریافت کالا، نگهداری درست و تحویل به موقع آن با رعایت کلیه مقررات و دستورالعمل هایی ست که برای انبار تعریف شده است. این دستورالعمل ها در مورد نحوه ی کنترل دقیق میزان موجودی هر کالا در انبار، مقدار مصرف و محل قرار گرفتن آن مربوط است.
امروزه سیستم های انبارداری مختلفی طراحی و اجرا شده است. برخی از سیستم ها همچنان سنتی و قدیمی هستند و ورود و خروج کالا به صورت دستی ثبت می شود در حالی که برخی انبارهای کاملا خودکار و مکانیزه می باشند و در حدی که نیاز به نیروی کار نیز ندارند و به صورت کاملا هوشمند فرایند دریافت، انبار کردن و تحویل کالا مدیریت می شود.
استفاه از انبارهای هوشمند در مواردی که ارتفاع انبار بسیار زیاد است و یا دمای انبار بسیار پایین است و کارکردن در آن دشوار می باشد مرسوم تر است.
ویژگی‌های یک انبار استاندارد برای محصولات فولادی
سقف و دیوارهای مقاوم در برابر رطوبت و تغییرات دمایی.
سیستم تهویه مناسب برای جلوگیری از ایجاد بخار و رطوبت.
سیستم روشنایی کافی برای افزایش ایمنی و سهولت در جابجایی.
وجود تجهیزات ایمنی مانند کپسول آتش‌نشانی و علائم هشداردهنده.
کف مقاوم و غیرلغزنده برای جلوگیری از سقوط محصولات
تجهیزات انبارداری
هر انبار بسته به نوع کالای ذخیر شده و همچنین ابعاد آن از تجهیزات مختلفی برای جابجایی، ردیابی،کنترل موجودی و ... استفاده می کند. از مهمترین تجهیزاتی که در انبار برای جابجایی کالا مورد استفاده قرار می گیرند می توان به جرثقیل، لیفت تراک و تسمه نقاله اشاره کرد.
برای نگهداری برخی محصولات فولادی نیاز است تا از پالت های چوبی یا فلزی استفاده شود. همچنین وسایل اندازه گیری نیز از دیگر ملزومات انبارهای آهن و فولاد است. از وسایلی مانند متر و کولیس برای اندازه گیری ابعاد گرفته تا باسکول های چند ده تنی.
وجود تجهیزات اطفای حریق، کامپیوتر و وسایل اداری نیز از دیگر تجهیزاتی ست که در انبارهای آهن و فولاد ضروری ست.
طراحی انبار
برای حداکثر رساندن بهره وری انبار و همچنین حداقل کردن هزینه های لازم است تا سیستم انبار به خوبی طراحی شود. در طراحی و استفاده انبار بهتر است موارد زیر رعایت شود.
- اقلام قابل ذخیره در انباره به طور دقیق مشخص شوند. هر کالا بر حسب نوع، جنس، خصوصیات فیزیکی، ابعاد، نحوه و محل انبار شدن (درون قفسه، روی زمین و ....) باید به طور دقیق تفکیک شود.
- نحوه حمل و جابجایی هر کالا باید دقیقا مشخص باشد.
- نحوه ورود و خروج مواد تعیین گردد.
- اقلام پر مصرف و حجیم بهتر است نزدیک به محل مصرف و در نزدیکی درب خروجی نگهداری شوند.
- اقلام بزرگ و سنگین باید در قفسه های پایین نگهداری شوند.
- از حداکثر ارتفاع انبار استفاده ی بهینه شود.
- قابلیت دسترسی به همه کالاها وجود داشته باشد.
- از نیروی انسانی موجود در انبار حداکثر استفاده شود.
- سازوکار لازم برای نظارت بر ورود و خروج کالا تعریف شود.
- عملیات انبارداری باید به وسیله ی یک سیستم اطلاعاتی پشتیبانی شود.
- کالاهای مشابه و کالاهایی که مربوط به یک واحد خاص هستند در یک مکان ذخیره شوند و از پراکنده کردن آن پرهیز شود.
فرآیندهای اصلی در انبارداری
از مهمترین فرایندهایی که در یک انبار صورت می گیرد موارد زیر را می توان نام برد.
پذیرش کالا
در زمان ورود کالا به انبار بایستی بررسی های لازم در خصوص آن از نوع، تعداد، ابعاد، وضعیت ظاهری و ... صورت گرفته با اطلاعات اظهار شده مقایسه شود. چنانچه مغایرتی وجود دارد صورت جلسه تنظیم شود. در مرحله بعد کالای وارد شده متناسب با شرایط به قسمت مناسب انبار ارسال می شود و در جایگاه خود قرار می گیرد.
جاگذاری و جابجایی کالا
پس از آنکه کالا به انبار وارد شد و پذیرش آن انجام گرفت باید مطابق با استانداردهای تعریف شده در خصوص جابجایی و نگهداری آن به محل مناسب ارسال شود. محل دقیق کالا باید در سیستم های کنترلی ثبت شود تا دسترسی به آن به سادگی انجام پذیرد.
انتخاب و گردآوری کالا برای خروج
در صورت نیاز به خروج یک کالا از انبار لازم است تا ابتدا محل دقیق کالا مشخص شده و به طریق مناسب به محل تحویل منتقل شود.
تحویل کالا
پس از جمع‌آوری کالا و انجام تشریفات مربوط به خروج، کالا به مشتری یا متقاضی تحویل داده می شود و به طریق مناسب بر روی وسیله حمل و نقل بارگیری می شود. در اخرین مرحله لازم است تا بررسی نهایی از نظر کمی و کیفی صورت گیرد و کالا از انبار به محل مصرف حمل شود.
روش‌های انبارداری بر اساس نوع محصول
انبارداری میلگرد:
نگهداری روی سکوهای چوبی یا فلزی با فاصله حداقل 15 سانتی‌متر از زمین.
جلوگیری از قرار گرفتن در معرض رطوبت و نور مستقیم خورشید.
پوشاندن میلگردها با پوشش‌های ضد رطوبت.
انبارداری تیرآهن:
چیدمان افقی با فواصل استاندارد برای جلوگیری از تغییر شکل.
استفاده از بلوک‌های نگهدارنده برای تثبیت موقعیت تیرآهن‌ها.
انبارداری ورق فولادی:
نگهداری در محل‌های خشک و بسته برای جلوگیری از زنگ‌زدگی.
قرار دادن ورق‌ها روی پالت‌های مناسب و عدم تماس مستقیم با زمین.
استفاده از روغن‌های محافظ برای جلوگیری از خوردگی.
انبارداری پروفیل، نبشی و سپری:
نگهداری به‌صورت دسته‌بندی‌شده و تفکیک‌شده بر اساس سایز و نوع.
استفاده از قفسه‌های فلزی برای جلوگیری از خم شدن و آسیب‌دیدگی
مزایای انبارداری صحیح محصولات فولادی
افزایش عمر مفید محصولات: نگهداری در شرایط مناسب، از زنگ‌زدگی و خوردگی جلوگیری می‌کند.
کاهش هزینه‌های ضایعات: با جلوگیری از آسیب‌دیدگی، هزینه‌های ناشی از خرابی و ضایعات کاهش می‌یابد.
سهولت در دسترسی و مدیریت موجودی: انبارداری صحیح، امکان مدیریت بهتر و کاهش زمان جستجوی محصولات را فراهم می‌کند.
افزایش ایمنی کارکنان: چیدمان اصولی از بروز حوادثی مانند سقوط و برخورد جلوگیری می‌کند.
افزایش بهره‌وری و کاهش زمان جابجایی: دسته‌بندی و نشانه‌گذاری مناسب باعث کاهش اتلاف وقت در هنگام جابجایی و تحویل محصولات می‌شود.
نتیجه‌گیری
رعایت اصول و روش‌های استاندارد در انبارداری محصولات فولادی از اهمیت بالایی برخوردار است. انتخاب مکان مناسب، کنترل شرایط محیطی، دسته‌بندی و چیدمان اصولی، و استفاده از تجهیزات مناسب، همگی از عوامل کلیدی در افزایش کیفیت نگهداری محصولات فولادی محسوب می‌شوند. با اجرای روش‌های صحیح انبارداری، می‌توان هزینه‌های اضافی را کاهش داده و از آسیب‌های احتمالی به محصولات جلوگیری کرد. در نهایت، انبارداری اصولی به افزایش بهره‌وری، کاهش ضایعات و بهبود عملکرد کلی سازمان کمک شایانی می‌کند
