بررسی کیفیت انواع ورق فولادی | ورق سیاه، ورق روغنی و ...

بررسی کیفیت انواع ورق فولادی | ورق سیاه، ورق روغنی و ...

از جمله مهمترین محصولات فلزی تولید شده در صنعت ورق های فولادی می باشند. ورق های فولادی دارای انواع گوناگونی هستندکه هر کدام برای اهداف خاصی تهیه می شود و در بخش های مختلف صنعت و ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرد.  

 

ورق های فولادی جز مهمترین محصولات فولادی در صنایع به شمار می روند.  در بخش های مختلف صنعت و ساختمان سازی از انواع گوناگون ورق های فولادی با اهداف متفاوت استفاده می شود.

در ادامه این مقاله با انواع ورق های فولادی، کاربرد آنها و تولید کننده های مطرح کشور آشنا خواهیم شد.

انواع ورق های فولادی

ورق سیاه

ورق سیاه از پرکاربردترین انواع ورق به شمار می آید. این ورق به روش نورد گرم تولید می شود و به دلیل اینکه سطح صیقلی و صاف ندارد به نام ورق سیاه شناخته می شود.

فرایند تولید ورق سیاه به این صورت است که ابتدا شمش فولادی را با دادن حرارت ذوب کرده و به صورت خمیر در می آورند سپس شمش را وارد مرحله نورد می کنند، در این مرحله برای پهن شدن شمش از میان غلطک هایی عبور داده می شود و به شکل مکعب مستطیل با طول زیاد در می آید. در هر کدام از مراحل ذکر شده عملیات خنک کاری روی ورق انجام میگیرد و پس از آن مجددا ورق وارد کوره شده تا به دمای مناسب برسد. تا رسیدن به ضخامت مورد نیاز فرایند ادامه پیدا می کند.

از جمله موارد استفاده ورق سیاه می توان به کاربرد آن در ساخت بدنه و ورق کف خودرو، انواع لوله های درزدار، پروفیل، تانکر و صنعت کشتی سازی اشاره کرد.

از تولید کنندگان ورق سیاه در کشور می توان از کارخانه فولاد مبارکه اصفهان، اکسین اهواز و کاویان نام برد.

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان

از میان کارخانه های تولید کننده ورق سیاه مهمترین تولید کننده، کارخانه فولاد مبارکه است که از نظر کیفیت، سطح بالایی داشته و پرتقاضا ترین ورق در بازار ایران به شمار می آید. در کارخانه فولاد مبارکه رولهای تولیدی دارای عرض 600 تا 1850 میلیمتر هستنتد همچنین ضخامت ورق نیز از 1.5 تا 16 میلیمتر متغیر می باشد.

ورق سیاه تولید شده در کارخانه فولاد مبارکه می تواند به صورت رول یا شیت باشد. به منظور جلوگیری از زنگ زدگی ورق پوششی از روغن نیز روی ورق به کار می رود. از استانداردهای مختلفی برای تولید ورق سیاه استفاده می شود که مهمترین آن ها st37 و st52  است. St37 یکی از پرکاربردترین ورق های فولادی ست. در کشور ما فولاد مبارکه تنها واحد تولیدیست که تمام مراحل ساخت ورق از تولید اسلب گرفته تا تبدیل آن به ورق با خصوصیات مختلف را داخل کارخانه انجام می دهد. دیگر کارخانه ها تنها توانایی انجام یکی از مراحل را دارند. یعنی یا اسلب تولید می کنند و یا اسلب تولید شده توسط کارخانه های دیگر را به ورق تبدیل می کنند.

در صنعت ازکلاف سیاه تحت عنوان کلاف گرم نوردیده (Hot Rolled Coil) و از ورق سیاه، ورقه گرم نوردیده  (Hot Rolled Cut Lengths) نام برده می شود.

درکارخانه فولاد مبارکه، ورق سیاه منطبق با استاندارهای مختلف جهانی تولید می شود. در بسیاری از موارد می توان گریدهای فولاد در استاندارهای مختلف بین المللی مانند DIN، JIs، AFNOR، BS و ... را به طور تقریبی معادل یابی کرد و قابلیت جایگزنی با یکدیگر را دارند ولی لزوما از نظر مشخصات فنی با یکدیگر انطباق کامل ندارند. در جدول های زیر گریدهای مختلف ورق سیاه فولاد مبارکه به همراه کاربردهای پیشنهادی هر گروه ذکر شده است.

 

استاندارد (DIN)	کاربرد
(1614) Stw 22 RRStw23 Stw 24	قابل مصرف برای کشش
( 1614) St 22 RRSt 23 St 24	قابل مصرف برای نورد مجدد
(17102) STE 380 TM QSTE 380 TM STE 420 TM SEW 092/ QSTE380 TM QSTE 420 TM	شاسی و قسمت های ساختمانی خودرو
(17100) ST37-2 CU3 ST44-2CU3 ST52-3CU3	سازه های معماری کاربردهای ساختمانی مقاوم در مقابل خوردگی اتمسفری
(17100) St 33 Rst 37-2 ST44-2 ST44-3 QST44-2 ST52-3 QSD52-3	لوله و پروفیل، ساختمانی و ماشین سازی
17Mn4	مخازن تحت فشار

مشخصات فنی ورق سیاه فولاد مبارکه

در جداول زیر آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی محصولات گرم نوردیده فولاد مبارکه بر حسب گرید و استاندارد ذکر شده است.

EN 10025
ترکیب شیمیایی %					درصد افزایش طول EL %	استحکام کششی نهائی (Mpa)	استحکام تسلیم Min (Mpa)
S	Mn	P	Si	C
0.045	1.4	0.045	-	0.17	18-20	360-570	235	S235JR
0.045	1.5	0.045	-	0.21	16-18	430-580	275	S275JR
0.045	1.6	0.045	0.55	0.24	15-17	510-680	355	S355JR

 

DIN 17100
ترکیب شیمیایی %			درصد افزایش طول EL %	استحکام کششی نهائی (Mpa)	استحکام تسلیم Min (Mpa)
P	Si	C
0.5	0.5	0.17	12-16	360-510	235	ST 37-2
0.4	0.4	0.2	14-22	430-510	275	ST 44-2
0.4	0.4	0.2	14-22	510-680	355	ST 52-3

 

DIN 1614
ترکیب شیمیایی %					درصد افزایش طول EL %	استحکام کشش نهایی (Mpa)
N	Mn	P	S	C
0.007	0.02 to 0.045	0.035	0.035	0.1	25	440	St w 22
0.007	< 0.4	0.025	0.025	0.08	28	410	ST w 24

 

EN 10111
ترکیب شیمیایی %				درصد افزایش طول EL %	استحکام کششی نهائی (Mpa) Max	استحکام تسلیم Max (Mpa)
S	Mn	P	C
0.045	0.6	0.045	0.12	22-28	440	170 to 360	DD 11
0.035	0.45	0.035	0.1	24-30	420	170 to 340	DD 12
0.03	0.4	0.03	0.08	27-33	400	170 to 330	DD 13

در جدول زیر می توانید ابعاد کلاف های ورق سیاه فولاد مبارکه را مشاهده کنید.

ضخامت ( میلیمتر)	عرض ( میلیمتر)
Min	Max	Min	Max
		با لبه خام و یا اصلاح شده	با لبه خام	با لبه اصلاح شده	با تلرانس محدود شده انحراف از تخت بودن
1.50	1.99	600	1000	960	1000
2.00	2.49	600	1265	1225	1265
2.50	2.99	600	1500	1450	1500
3.00	3.99	600	1525	1500	1830
4.00	5.99	600	1830	1800	1830
6.00	9.00	600	1850	1800	1850
9.01	12.00	800	1850	1800
12.01	16.00	1000	1850	1800

 

ابعاد ورق سیاه ( گرم نوردیده) فولاد مبارکه در جدول زیر قابل ملاحظه است.

		عرض ( میلیمتر)				طول ( میلیمتر)
ضخامت ( میلیمتر)		لبه اصلاح شده		لبه خام
حداقل	حداکثر	حداقل	حداکثر	حداقل	حداکثر	حداقل	حداکثر
1.50	1.99	600	1000	600	690	1000	12000
2.00	2.49	580	1225	600	1265	1000	12000
2.50	2.99	580	1450	600	1500	1000	12000
3.00	5.99	580	1780	600	1830	1000	12000
6.00	9.00	580	1800	600	1850	1000	12000
9.01	12.00	750	1800	800	1850	1000	12000
12.01	16.00	950	1800	1000	1850	1000	12000

 

فولاد کاویان و شرکت اکسین اهواز از دیگر تولید کنندگان ورق سیاه در کشور هستند.

اکسین اهواز

کارخانه دیگر اکسین اهواز است. کارخانه اکسین توانایی تولید ورق از عرض 2 تا 4.5 متر را داراست. طول ورق نیز بر حسب سفارش مشتری می تواند تغییر کند. ورق های تولیدی این کارخانه دارای کیفیت بالایی هستند. خط نورد اکسین در دو جهت بدون محدودیت در طول نورد را انجام می دهد.

خواص مکانیکی ورق تولید شده در اکسین اهواز می تواند مطابق سلیقه مشتری تغییر کند. ورق اکسین اهواز، به سه روش نورد معمولی، نورد ترمو مکانیکی با خنک کاری آب یا هوا و نورد کنترل شده از نظر دما تولید می شود.

کاربرد	استاندارد
ورق ساختمانی فولادی نرمالیزه شده	EN 100025-3
ورق فولادی ساختمانی با نورد ترمومکانیکال	EN 10025
ورق فولادی ساختمانی با مقاومت به خوردگی مناسب	EN 10025
ورق های با استحکام بالا	EN 10025 GL 2011 ASTM A517 EN 10063
ورق فولادی جهت مخازن تحت فشار	ASTM A816 EN 10035
ورق فولادی ساختمانی با چقرمگی مناسب	ASTM A573
ورق های فولادی جهت خطوط انتقال گاز	API 5L
ورق های فولادی جهت کشتی سازی	GL 2011

کارخانه کاویان

کارخانه کاویان نوردکار است. ورق های این کارخانه درعرض های 600 الی 1500 میلیمتر و از ضخامت 8 میلیمتر به بالا تا 40 میلمیتر و مطابق با استاندارد EN10163 تولید می شوند. این کارخانه ورق های سنگین و ضخیم تولید می کند.

از ورق سیاه کاویان در صنعت کشتی سازی و تجهیزات دریایی، گارد ریل و تجهیزات ترافیکی، صنعت خودروسازی، ساخت سوله و تانک و مخازن ذخیره سازی مشتقات نفتی استفاده می شود. می توانید قیمت ورق سیاه کاویان را در سایت آرتا فولاد آریا راد به صورت آنلاین مشاهده کنید.

ورق روغنی

ورق روغنی از نظر ظاهری با ورق سیاه متفاوت است و دارای سطح صاف، صیفلی و براق می باشد.  به همین دلیل در صنعت به عنوان ورق های روغنی شناخته می شوند. روغنی نامیدن این ورق ارتباطی به چرب بودن سطح آن ندارد. ورق روغنی امکان تولید به صورت رول، شیت و فابریک در ضخامت ها ی مختلف را دارد و به صورت نورد سرد تولید می شود. هدف از این فرایند افزایش کیفیت سطح ورق و کاهش ضخامت است. ورق های سرد رایج بر اساس نوع نورد سرد به چند گرید تقسیم بندی می شوند که از جمله آن ها st12، st13 و st14 را می توان نام برد.

روش تولید ورق های روغنی به این صورت است که پس از تولید، ورق وارد مرحله اسیدشویی شده و پس از اتمام، روغن کاری شده و کلاف می شود. در بعضی از موارد برای پاک کردن آلودگی ها از سطح ورق شست و شوی الکترولیتی هم انجام می شود.

قیمت ورق روغنی تحت تاثیر عوامل مختلف مانند ضخامت، ابعاد و برند متفاوت است.

از مهمترین کاربردهای ورق های روغنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  ورق پایه برای تولید ورق گالوانیزه
•  تولید لوازم خانگی
• تولید لوله

از جمله کارخانه های داخلی که اقدام به تولید ورق روغنی می کنند می توان به هفت الماس، فولاد مبارکه، فولاد غرب و ورق سرد گیلان اشاره کرد.

فولاد مبارکه

فولاد مبارکه اصفهان به عنوان بزرگترین واحد تولیدی ورق کشور انواع ورق سرد و روغنی در ضخامت های 0.18 تا 16 میلیمتر را تولید می نماید. قیمت ورق روغنی فولاد مبارکه را در سایت آرتا فولاد آریا راد مشاهده کنید.

در جدول زیر گریدهای مختلف ورق روغنی فولاد مبارکه تحت استاندارد (DIN) و کاربردهای آن ذکر شده است.

استاندارد (DIN)	کاربرد
(1623-1) ST 12 RRST 13 ST 14 ST 15	لوازم خانگی / بدنه اتومبیل / کششی
(1623-3) EK 2 EK 4	لعابکاری
(1623-1) ST 12	لوله مبلی
ST 12 RRST 13	رادیاتورسازی / بشکه سازی
(1623-2) ST 37-3G ST 44-3G	صنعتی / سازه های سبک

 

ابعاد کلاف محصولات سرد فولاد مبارکه

ابعاد کلاف ورق های روغنی کارخانه فولاد مبارکه را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید.

جدول ابعادی
لبه اصلاح شده	عرض	ضخامت
985	700-1000	0.3-0.34
1250	700-1250	0.35-0.59
1470	600-1470	0.6-0.69
1605	600-1620	0.7-0.79
1605	600-1620	0.8-1.29
1385	600-1400	1.3-1.6
1355	600-1370	1.61-2
1165	700-1180	2.01-3

ورق های سرد بنا به درخواست مشتری از 750 میلیمتر تا 4000 میلیمتر در کارخانه فولاد مبارکه تولید می شود.

مشخصات فنی ورق روغنی فولاد مبارکه

استاندارد و خواص مکانیکی و آنالیز شیمیایی ورق های سرد تولیدی فولاد مبارکه در جداول زیر ارائه گردیده است.

DIN 1623
ترکیب شیمیایی %				درصد افزایش طول EL %	استحکام کششی نهائی (Mpa) Max	استحکام تسلیم Max (Mpa)
N	C		سختی
0.007	0.1		65	28	270 to 410	280	ST 12
0.007	0.1		57	32	270 to 370	250	ST 13
-	0.08		50	36	270 TO 350	220	ST 14

 

EN 10130
ترکیب شیمیایی %				درصد افزایش طول EL %	استحکام کششی نهائی (Mpa) Max	استحکام تسلیم Max (Mpa)	گرید
S	Mn	P	C
0.045	0.6	0.045	0.12	28	270 to 410	280	DC 01
0.035	0.4	0.035	0.1	34	270 to 370	240	DC 03
0.03	0.25	0.03	0.08	38	270 To 350	210	DC 04

شرکت هفت الماس

در شرکت هفت الماس، ورق ساده کربنی نورد سرد شده است پس از طی فرآیندهای آنیل بسته ای، نورد پوسته ای، تسطیح ورق و اعمال روغن محافظ، به ورق روغنی تبدیل می شود. ورق های تولیدی شرکت هفت الماس مطابق با استانداردهای EN 10130-2006 و استاندارد ملی ایران INSO 5723  تولید می شود.  ورق های روغنی تولیدی این کارخانه به دلیل استفاده از تکنولوژی روز دنیا از کیفیت بالایی برخودار است.

شرکت فولاد غرب

شرکت فولاد غرب آسیا در مجموع توان تولید 500 هزارتن محصولات نورد سرد دارد.  به منظور کاهش ضخامت ورق در این واحد تولیدید از تکنولوژی نورد سرد رفت و برگشت استفاده می شود.

این کارخانه از فولاد کم کربن اسید شویی شده به صورت کلاف به عنوان ماده اولیه استفاده می کند. این کارخانه توان تولید ورق روغنی در ضخامت های 0.18 تا 3 میلیمتر با عرض 600 الی 1700 میلیمتر با توجه به استانداردهای ملی کشور را دارد.

 

---