زندگ زدگی طلا؛ چرا طلا زنگ نمی زند؟
طلا فلزی ارزشمند است که از آن برای ساخت وسایل زینتی استفاده می شود. یکی از دلایل ارزش طلا پایدار بودن آن در محیط طبیعی است. به این معنا که طلا در مجاورت هوا دچار خوردگی نمی شود و زنگ نمی زند و زیبایی و جذابیت خود را حفظ میکند. ممکن است این سوال برای هم پیش بیاید که چرا طلا زنگ نمی زند؟ در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
تاریخچه و تأثیر طلا در اقتصاد جهانی
طلا از دوران باستان به‌عنوان وسیله‌ای برای تبادل ارزش مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاری از تمدن‌های قدیمی مانند مصر، روم و ایران از طلا برای ساخت سکه‌ها و زیورآلات استفاده می‌کردند. امروزه نیز طلا نقش مهمی در نظام‌های مالی و ذخایر ارزی کشورها دارد
مختصری در مورد طلا
طلا فلزی گران بهاست که با رنگ زرد براق خود شناسایی می شود. فلزی ست که از دیرباز مورد توجه انسان قرار داشته است و از آن برای ساخت جواهرات و وسایل تزئینی و سکه استفاده می کرده است.
طلا ویژگی های منحصر به فرد بسیار زیادی دارد که باعث ارزش ذاتی آن شده است. از جمله ی این خصوصیات این است که در مجاورت هوا بر خلاف بسیاری از فلزات دچار زنگ زدگی نمی شود و رنگ آن تیره نمی گردد. همچنین از معدود فلزاتی ست که در طبیعت به صورت خالص و به شکل دانه ای یا تکه ای پیدا می شود.
کمیاب بودن، سادگی در تصفیه، کارپذیری آسان، عدم تمایل به واکنش و رنگ زیبا و جذاب از دیگر ویژگی های طلاست که موجب محبوبیت آن شده است.
از طرف دیگر طلا رسانای بسیار خوب گرما وجریان برق است و از آن در ساخت مدارهای الکتریکی نیز استفاده می شود.
واحد اندازه گیری طلا در بازارهای جهانی اونس تروا است که معادل 31.1 گرم می باشد.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
آلیاژهای طلا
طلا می تواند به سادگی با بسیاری از فلزها آلیاژ تشکیل دهد. با تشکیل آلیاژ ویژگی های فلز پایه مانند دمای ذوب، رنگ، استحکام و ... تغیر می کند. از رایج ترین فلزاتی که برای ساخت آلیاژ با طلا ترکیب می شود مس است. در مواردی از نقره، نیکل و پالادیم هم استفاده می شود.
برای سنجش مقدار طلای موجود در هر آلیاژ از معیاری به نام عیار طلا استفاده می کنند. عیار طلا از 24 یا 1000 سنجیده می شود. آلیاژی که حاوی 99.9 درصد طلا باشد را طلای 24 عیار می گویند. اگر مقدار طلا 75 درصد باشد طلا 18 عیار (750)، اگر 87.5 درصد باشد 21 عیار (875) و اگر 58.3 درصد باشد طلا 14 عیار (583) گفته می شود.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی طلا
طلا یکی از فلزات واسطه‌ای است که در گروه 11 جدول تناوبی قرار دارد. این فلز دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی است:
رنگ زرد درخشان: برخلاف سایر فلزات که معمولاً به رنگ نقره‌ای هستند، طلا دارای رنگ زرد طبیعی است.
رسانایی الکتریکی و حرارتی بالا: طلا یکی از بهترین رساناهای الکتریسیته و گرما است.
چکش‌خواری و انعطاف‌پذیری بالا: طلا را می‌توان به‌راحتی به ورقه‌های بسیار نازک تبدیل کرد.
مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون: برخلاف بسیاری از فلزات، طلا در برابر زنگ‌زدگی و واکنش‌های شیمیایی بسیار مقاوم است
زنگ زدگی طلا
زنگ زدگی (Rust) عبارتی است که همگی با آن آشنا هستیم و برای آهن کاربرد دارد. زنگ زدگی مجموعه واکنش های شیمیایی ست که آهن با اکسیژن و آب می دهد و منجر به ایجاد یک لایه پوششی معمولا به رنگ قرمز بر روی آن می شود.
سایر فلزات نیز ممکن است مانند آهن دچار خوردگی شوند. خوردگی فلزات از طریق واکنش های شیمیایی با محیط اطراف آنها اتفاق می افتد. اکثر فلزاتی که انسان در محیط زندگی از آنها استفاده می کند از نظر ترمودینامیکی در شکل پایدار خود نیستند. آن ها با مولکول های موجود در هوا واکنش می دهند تا به حالت پایدار خود برسند.
در مورد آهن، این فرایند شامل اکسیداسیون است که آهن با اکسیژن و اب ترکیب می شود و اکسید آهن را به وجود می آورد. خوردگی می تواند از طریق واکنش با سایر مولکول ها نیز اتفاق بیفتد. تیره شدن نقره به دلیل واکشن با سولفات هیدورژن اتفاق می افتد. این گاز که بویی شبیه تخم مرغ گندیده دارد به وسیله ی تجزیه ی باکتری ها در محیطی با درصد اکسیژن پایین اتفاق می افتد. اگر یک تکه نقره در نزدیکی زباله های در حال فساد باشد سریع تر تیره می شود.
چرا طلا زنگ نمی زند؟
برخی فلزات از آنجا که از نظر شیمیایی در حالت پایدار قرار دارند دچار خوردگی نمی شوند. طلا و پلاتین دو نمونه از این فلزات هستند. به همین دلیل این فلزات در پوسته ی زمین به صورت خالص یافت می شوند. نقره نیز به صورت خالص یافت می شود اما سطح آن کدر است. لایه ی کدر که روی نقره قرار می گیرد در واقع یک لایه محافظ است که از نظر ترمودینامیکی پایدار است و از خورده شدن آن جلوگیری می کند.
طلا تمایلی به واکنش با اکسیژن و بیشتر اسیدها ندارد و این تمایل باعث شده است که از طلا به عنوان فلز نجیب نیز یاد شود. طلا با هیچ کدام از گازهایی که در اتمسفر وجود دارند مانند هیدروژن و نیتروژن نیز واکنش نمی دهد و به همین دلیل است که ما هیچ گاه شاهد زنگ زدن طلا نیستیم. اما اگر دما تا 170 درجه بالا برده شود طلا می تواند زنگ بزند. یعنی در واقع اگر ما بر روی سیاره ای با دمای 170 درجه سانتیگراد زندگی می کردیم می توانستیم زنگ زدن طلا را مشاهده کنیم.
روش‌های استخراج طلا
استخراج طلا به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
استخراج از معادن روباز و زیرزمینی: در این روش، سنگ‌های معدنی حاوی طلا استخراج و فرآوری می‌شوند.
روش سیانوراسیون: یکی از رایج‌ترین روش‌های استخراج طلا که در آن طلا با استفاده از سیانید محلول استخراج می‌شود.
استخراج به روش الکترولیز: این روش برای بازیابی طلا از محلول‌های شیمیایی استفاده می‌شود.
کاربردهای صنعتی و اقتصادی طلا
طلا به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در صنایع مختلفی کاربرد دارد:
جواهرسازی: بخش عمده‌ای از طلای استخراج‌شده در ساخت زیورآلات و جواهرات استفاده می‌شود.
الکترونیک: به دلیل رسانایی بالا، طلا در ساخت قطعات الکترونیکی مانند پردازنده‌ها و مدارهای الکتریکی کاربرد دارد.
پزشکی و دندانپزشکی: طلا در ساخت ایمپلنت‌های دندانی و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود.
اقتصاد و سرمایه‌گذاری: طلا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ذخایر ارزش در بازارهای جهانی شناخته می‌شود
نتیجه‌گیری
طلا نه‌تنها به‌عنوان فلزی گرانبها در جواهرسازی ارزشمند است، بلکه در صنعت، پزشکی و اقتصاد جهانی نیز نقش حیاتی ایفا میکند. ویژگی‌های منحصربه‌فرد این فلز باعث شده تا همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر اقتصادی و صنعتی در جهان شناخته شود
